انواع سیستمهای مدیریت محتوا

انواع سیستم های مدیریت محتوا

 

اگر تا به حال برای طراحی سایت اقدام کرده باشید، نام CMS یا سیستم مدیریت محتوا را شنیده‌اید. روش‌ها و زبان‌های برنامه‌نویسی بسیاری برای طراحی سایت وجود دارد. هر کس بنا به نیاز و تخصص خود، روشی را انتخاب می‌کند. برای داشتن یک انتخاب مناسب، باید روش‌های مختلف را بشناسید و ویژگی‌های هر یک را بدانید. در مقاله‌های قبل، مزایا و معایب طراحی سایت اختصاصی را بررسی کردیم. در این مقاله به بررسی انواع سیستم های مدیریت محتوا می‌پردازیم و مهمترین‌ها را معرفی می‌کنیم.

سیستم مدیریت محتوا یا CMS چیست؟

همان طور که از نامش پیدا است، CMS یا Content Management System سیستمی است که به وسیله آن محتوای سایت خود را مدیریت می‌کنید. طبق این تعریف، وب سایت‌های داینامیک یا پویا به CMS نیاز دارند.

با استفاده از انواع سیستم های مدیریت محتوا می‌توانید محتوای سایت خود را به راحتی و بدون نیاز به داشتن دانش برنامه‌نویسی و نوشتن کد، تغییر بدهید. این سیستم‌ها، نرم‌افزارهایی هستند که روی سرور نصب می‌شوند و امکان تغییر بخش‌های مختلف سایت را در اختیارتان می‌گذارند.

معرفی انواع سیستم های مدیریت محتوا

CMS ها به دو نوع کلی کد باز و SAAS تقسیم می‌شوند.

سیستم مدیریت محتوای کد باز یا Open Source به نرم‌افزارهای رایگانی گفته می‌شود که کدهای آن در دسترس و قابل تغییر و توسعه هستند. این دسترسی باعث می‌شود بتوانید هر تغییری که دوست دارید در سایت خود اعمال کنید. در حالت عادی به این ویژگی نیازی ندارید. معمولا قالب‌های آماده پاسخگوی نیاز تمامی کاربران هستند. تنها در صورتی که بخواهید برای یک کسب‌وکار بزرگ سایت طراحی کنید، ممکن است به تغییر و توسعه کدها نیاز داشته باشید.

ویژگی مثبت نرم‌افزارهای متن باز یا کد باز این است که کاربران و کارشناسان بسیاری در سراسر جهان به آن دسترسی دارند. به این ترتیب، هر روز افزونه‌های بیشتری برای آن‌ها ارائه می‌شود. می‌توان گفت این گونه نرم‌افزارها از نوعی خرد جمعی بهره می‌برند.

سیستم مدیریت محتوای اشتراکی یا Software As A Service یا SAAS با نام‌های سرویس اشتراکی یا اجاره نرم‌افزار نیز شناخته می‌شود. این نوع سیستم‌ها مشابه نرم‌افزارهای متن باز عمل می‌کنند اما اجازه دسترسی به کدها را به کاربران نمی‌دهند. اشتراک این سیستم‌ها را باید از شرکت‌های ارائه‌دهنده خریداری کنید. هزینه به صورت سالانه یا ماهانه یا بسته محصول محاسبه می‌شود. هزینه اشتراک نرم‌افزاهای SAAS شامل هزینه هاست، طراحی قالب، پشتیبانی و … می‌شود. نیازی به پرداخت هزینه جداگانه برای این موارد نیست. به این نوع سیستم‌ها سایت‌ساز هم گفته می‌شود.

انواع سیستم های مدیریت محتوا کد باز Open Source

در این بخش چند نمونه از بهترین و پرطرفدارترین CMS های متن باز را معرفی خواهیم کرد:

وردپرس WordPress

شهورترین نامی که در این مقاله می‌شنوید، همین وردپرس است! سیستمی که بیش از 60 میلیون از وب سایت‌های جهان با استفاده از آن طراحی شده‌اند. فکر می‌کنید این محبوبیت چه دلیلی دارد؟

WordPress در ابتدا فعالیت خود را به عنوان وبلاگ‌ساز آغاز کرد و به مرور فعالیت خود را گسترش داد. تا جایی که امروز به عنوان محبوب‌ترین CMS موجود شناخته شده و سهم 40 درصدی را به خود اختصاص داده است. از جمله ویژگی‌های مثبت این سیستم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرعت بالای نصب و راه‌اندازی
• حجم کم
• رایگان بودن
• داشتن افزونه‌های متعدد
• سازگاری و بهینه بودن برای موتورهای جست‌وجو
• کاربری آسان

اگر یک سایت محتوامحور بلاگی یا خبری می‌خواهید، وردپرس بهترین گزینه برای شما است.

در مواردی مثل طراحی سایت برای فروشگاه‌های بزرگ آنلاین، بهتر است از روش‌های دیگر استفاده کنید. زیرا در این موارد باید افزونه‌های مختلفی به کار ببرید و همین باعث سنگین شدن سایت می‌شود. این مسئله به کند شدن سرعت بارگذاری و در نهایت کاهش ترافیک سایت منجر خواهد شد.

جوملا Joomla

CMS جوملا رقیبی قدرتمند برای وردپرس است که در سال 2001 معرفی شد. این سیستم هم برای وب سایت‌های محتوامحور و هم برای سایت‌های بزرگ و فروشگاهی مناسب است. بعضی از ویژگی‌های این سیستم به شرح زیر هستند:

• سرعت بالای نصب و راه‌اندازی
• رایگان بودن
• داشتن بیش از 6000 افزونه

جوملا برای تمامی انواع کسب‌وکارهای آنلاین کوچک و بزرگ مناسب است. با این حال، رابط کاربری پیچیده، استفاده از آن را برای افراد مبتدی سخت می‌کند.

دروپال Drupal

بازاریاب فضای مجازی

این سیستم کاربران کمتری دارد اما توانسته است توجه طراحان حرفه‌ای را به خود جلب کند. می‌گویم طراحان حرفه‌ای چون قالب‌های آماده آن کم هستند. توسعه دادن قالب جدید نیز کاری تخصصی است و نیاز به مهارت‌های برنامه‌نویسی دارد. این سیستم برای طراحی و ایجاد پرتال‌های خبری، سایت‌های آپلود و دانلود، سایت‌های شرکت‌های بزرگ و … کاربرد دارد.

مهمترین ویژگی‌های دروپال به شرح زیر هستند:

• سرعت خوب
• توسعه‌پذیری عالی
• امنیت بالا
• پشتیبانی قوی

استفاده از این سیستم به افراد مبتدی توصیه نمی‌شود اما حرفه‌ای‌ها می‌توانند با استفاده از آن سایت‌های قوی و امنی طراحی کنند.

پی اچ پی نیوک PHP nuke

بازاریاب فضای مجازی

پی اچ پی نیوک یکی از انواع سیستم های مدیریت محتوا قدیمی است. قبل از وردپرس و جوملا استفاده از آن رواج بیشتری داشت. به روز رسانی‌های نیوک در سال‌های اخیر کم بوده است و مشکلاتی نیز در مورد امنیت و سرعت آن مطرح است. می‌توان گفت این سیستم رقابت را در مقابل CMS های جدیدتر واگذار کرده است. به همین دلیل کاربران آن نسبت به قبل بسیار کمتر شده‌اند.

بعضی از ویژگی‌ها و امکانات پی اچ پی نیوک به شرح زیر هستند:

• نصب و راه‌اندازی رایگان
• امکان کنترل و نظارت کامل بر اعضای سایت
• امکان مشاهده آمارهای لحظه‌ای برای همه صفحات
• امکان دسته‌بندی و لینک‌ها و مدیریت آن‌ها
• امکان برگزاری سریع و آسان نظرسنجی

مجنتو Magento

بازاریاب فضای مجازی

مجنتو یک سیستم فروشگاه‌ساز رایگان و یکی از انواع سیستم های مدیریت محتوا است که فروشگاه‌های آنلاین بسیاری در سراسر جهان از آن استفاده می‌کنند. ویژگی‌های زیر باعث شده‌اند مجنتو به انتخاب اول بسیاری از کسب‌وکارهای اینترنتی تبدیل شود:

• مجنتو پاسخگوی نیاز فروشگاه‌های بزرگ نیز هست و عملیات فروش پیچیده را نیز می‌تواند اجرا کند.
• این سیستم انعطاف‌پذیری بالایی دارد و به راحتی می‌توانید آن را شخصی‌سازی کنید.
• سرعت لود صفحات در مجنتو بالا است.
• مجنتو برای موتورهای جست‌وجو بهینه شده است.

پرستاشاپ PrestaShop

بازاریاب فضای مجازی

پرستاشاپ نیز یکی دیگر از انواع سیستم های مدیریت محتوا است که به فروشگاه‌ساز معروف شده است. فروشگاه‌های کوچک و بزرگ بسیاری در سراسر جهان از این سیستم استفاده می‌کنند. از جمله ویژگی‌های پرستاشاپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نصب و راه‌اندازی سریع و رایگان
• سازگاری با فروشگاه‌های چندزبانه
• سازگاری با واحدهای پولی مختلف
• پنل مدیریت قدرتمند
• انعطاف‌پذیری و توسعه‌پذیری بالا
• سیستم حسابداری، انبارداری و مدیریت مشتریان
• ساختار بهینه برای موتورهای جست‌وجو

اپن کارت OpenCart

بازاریاب فضای مجازی

اپن کارت نیز یکی دیگر از انواع سیستم های مدیریت محتوا است که به صورت اختصاصی برای فروشگاه‌های آنلاین طراحی شده است. موارد زیر را می‌توان به عنوان ویژگی‌های این سیستم مطرح کرد:

• افزونه‌های متعدد
• پشتیبانی و انجمن قوی
• پنل مدیریت ساده و مرتب

انواع سیستم های مدیریت محتوا را با هم بررسی کردیم. چنان که مشاهده کردید سیستم وردپرس کاربری آسان‌تر و امکانات بیشتری نسبت به سایر رقبای خود دارد. تصمیم در مورد استفاده از CMS و انتخاب نوع آن، به مسائل بسیاری بستگی دارد. مسائلی مانند نوع کسب‌وکار، تعداد کاربران، امکانات مورد نیاز و … . بهتر است قبل از اقدام به طراحی سایت از مشاوران متخصص کمک بگیرید. به این ترتیب پس از مدتی ناچار به تعویض سیستم یا طراحی مجدد نخواهید شد.

 

آشنایی با سیستم های مدیریت محتوا و خصوصیات آنها

سیستم های مدیریت محتوا 

هدف از این مقاله ایجاد آشنایی کاربران با سیستم های مدیریت محتوا خصوصاً مامبو فارسی و جوملا فارسی است.
مامبو و جوملا  یک سیستم مدیریت محتوا یا (Content Management System) می باشد. به بیان ساده تر سیستم مدیریت محتوا موتوری است در پشت سایت شما که فرآیند ایجاد، مدیریت و نمایش محتوا را برای شما آسان می کند.
هدف از پروژه مامبو و یا جوملا را می توان حصول بخش اعظمی از خصوصیات ذیل بر شمرد:

این خصوصیات را به 5 شاخه کلی تقسیم بندی کرده، سپس به شرح تفصیلی آنها می پردازیم:

1- ایجاد محتوا
2- مدیریت محتوا
3- انتشار
4- نمایش
5- قرارداد و داد و ستد


ایجاد محتوا: قابلیتی است که مؤلفین آثار (نویسندگان محتوا) برای استفاده از CMS به آن نیازمندند.
ملزومات این بخش عبارتند از:

• محیط تألیف یکپارچه

سیستم مدیریت محتوا باید محیط قدرتمند و یکپارچه ای را برای مؤلفین آثار فراهم آورد. بدین ترتیب مؤلفین می توانند از امکانات گسترده جهت ایجاد محتوا در CMS استفاده نمایند.

• جداسازی محتوا و محیط نمایش آن

ایجاد فرمت های مختلف نشر بدون جداسازی محتوا و محیط نمایش آن امکان پذیر نمی باشد. تألیف باید بر مبنای شیوه ها به گونه ای بوده که قالب نوشته ها در هنگام انتشار بر روی محتوا پیاده سازی گردد.

• تألیف چند کاربری (Multi-user)

CMS شمال چندین مؤلف می باشد. امکاناتی نظیر قفل رکورد ها (Record Locking) موجب پیشگیری از برخورد و تداخل تغییرات در محتوا بهنگام ویرایش محتوا می گردد.

• تک منبع کردن (استفاده مجدد از محتوا)

یک صفحه و یا حتی یک پاراگراف ممکن است بارها در متون مختلف استفاده شده و یا به گروه های مختلف کاربری نمایش داده شود.
این یکی از ملزومات نمایش محتوا در سکو های مختلف نظیر اینترانت و اینترنت از یک منبع واحد می باشد.

• ایجاد Metadata

قرار دادن Metadata (ایجاد کننده، موضوع، کلمات کلیدی و ...) بهنگام مدیریت یک منبع اطلاعات بزرگ امری حیاتی است.

• لینک سازی قدرتمند

مؤلفین لینک ها (پیوند های) متعددی را بین صفحات مختلف ایجاد می نمایند که این پیوند ها باید در برابر بازسازی و گسترش ساختار سیستم پایدار باشد.

• تألیف غیر فنی

مؤلفین نباید برای ایجاد محتوا به دانستن HTML یا اطلاعات فنی نیاز داشته باشند.

• استفاده آسان - راندمان بالا

یک CMS موفق، سیستمی است که ایجاد، سازماندهی و مدیریت محتوا در آن آسان باشد.

مدیریت محتوا: هسته اکثر سیستم های مدیریت محتوا یک انبار مرکزی اطلاعات است که توسط ابزار متعددی جهت ویرایش محتوا پشتیبانی می گردد.
ملزومات این بخش عبارتند از:

• کنترل نسخه (Version) و آرشیو محتوا

کنترل اکید نسخه محتوا برای ایجاد اعتبار قانونی، تهیه نسخه های پشتیبانی و بازیافت اطلاعات الزامی است. رابطی ساده اما قدرمتند جهت ارائه چنین امکاناتی مورد نیاز می باشد.

• بهبود جریان محتوا بین کاربران (Workflow)

ایجاد محتوای نامتمرکز وابستگی شدید به یک مدل قدرتمند "بهبود جریان انتقال محتوا از یک کاربر به کاربر دیگر" دارد که به راحتی سفارشی سازی شده و در برابر تغییرات درون سازمانی انعطاف پذیر باشد.
-- نیازهای مؤلفین خو را درک کنید، چراکه آنها هستند که عمده کارهای سخت را انجام می دهند.

• امنیت

سطوح امنیتی مناسب و متعدد و بازرسی های دنباله دار (فرآیندهای قابل پیگیری بعد از انتشار یا ایجاد تغییرات) جهت حفاظت از یکپارچگی محتوا مورد نیاز است.

• قابلیت یکپارچه سازی با سیستم های دیگر

یک سیستم مدیریت محتوا عموماً تنها یکی از سیستم هایی است که جهت نمایش اطلاعات بر روی اینترانت یا سایت اینترنتی استفاده می گردد.
یک سیستم مدیریت محتوای سازمانی تنها زمانی می تواند موفق باشد که قابلیت یکپارچه سازی کامل و شفاف با دیگر سیستم های سازمانی را داشته باشد.
مکانیزم های حصول این شرایط بطور شفاف مستند سازی شده و بر پایه استاندارد های معتبر صنعت بنا نهاده شده باشد.

• گزارشگیری

یک CMS باید گستره وسیعی از گزارش ها را برای مدیران و کاربران ارائه نماید. در حالت ایده آل یک سیستم مدیریت محتوا باید کلیه وقایع را به محض وقوع گزارش دهد.
-- یک CMS با گسترش سازمانی در صورت عدم اطلاع و دخالت کلیه سهامداران از ابتدای امر حتماً متوقف خواهد شد.

انتشار و نمایش: موتور نشر CMS، محتوای ذخیره شده در انبار مرکزی اطلاعات را بازیابی کرده و صفحات نهایی را جهت نمایش تولید می نماید.
ملزومات این بخش عبارتند از:

• Stylesheets یا صفحات قالب بندی

ظاهر نمایش توسط صفحات قالب بندی کنترل می گردد. استفاده از این نوع صفحات قابلیت توسعه و انعطاف پذیری ایجاد می نماید.

• قالب صفحات

آرایش کلی صفحات از طریق قالب ها تعیین می گردد. بطور ایده آل یک رابط غیر فنی برای طراحی و مدیریت قالب ها باید ایجاد شود.

• توسعه پذیری

درج "ریزکدها" (Snippets) یا معادل آنها جهت ایجاد کارکرد های اضافی باید کار ساده ای باشد. CMS باید فرآیند "بهبود پیوسته" (Continual Improvement) را در طراحی رابط ها پشتیبانی کند.

• پشتیبانی از فرمت های متعدد

CMS باید محتوا را به فرمت های متعدد نظیر HTML، نسخه چاپی، PDF و WAP (فرمت پشتیبانی شده توسط دستگاه هایی نظیر PDA و تلفن های همراه) منتشر کند و نیز قابلیت افزودن فرمت های جدید با پیشرفت تکنولوژی و توسعه سیستم را داشته باشد.

• شخصی سازی

بسته به سطح دسترسی کاربران و یا Metadata محتوا، اطلاعات متفاوتی نمایش داده می شود. البته این بخش بیشتر در مورد پورتال های بزرگ سازگار است.

• آمار استفاده

CMS باید آمار جامعی از مراجعات نظیر صفحات محبوب، مراجعات روزمره و استفاده از جستجو را جمع آوری نموده و نمایش دهد.
این اطلاعات میزان موفقیت سایت را مشخص نموده و موضوعات و چگونگی استفاده از سایت را شناسایی می نماید.

• قابلیت دسترسی

CMS باید از استانداردهایی نظیر WAI مخفف W3C Web Accessibility Initiative پیروی کند.

• پشتیبانی مرورگرها

صفحات باید بطور صحیح در تمامی مرورگرهای وب نظیر Internet Explorer, Firefox, Netscape, Opera و ... نمایش داده شوند.
نیز باید مشخص شود که CMS با کدام نسخه های مرورگرها سازگاری کامل دارد.

• کارکرد محدود (سمت کاربر)

ممکن است بخواهید تکنولوژی های سمت کاربر نظیر Java, JavaScript, Flash و غیره را که برای نمایش سایت مورد نیاز هستند را محدود کنید. توجه این امر در مورد یک سایت نسبت به یک ایرنترانت از اهمیت بالاتری برخوردار است.

• سرعت

حجم صفحه باید طوری تنظیم شود که زمان بارگذاری آن برای کاربر قابل قبول باشد، به عبارتی زمان انتظار طوری باشد که کاربر خسته نشود.

• HTML معتبر

کلیه صفحات باید با جدیدترین مشخصات و استاندارد های HTML سازگاری داشته باشند. این امر موجب می گردد تا بیشترین سازگاری نمایش در بین مرورگرهای وب حاصل گردد.

• ناوبری مؤثر

CMS باید شرایط پایدار و فراگیر جهت ناوبری آسان سیستم برای کاربران فراهم آورد.

• داده های نمادین (Metadata)

کلیه صفحات باید جهت جستجو و فهرست سازی مؤثر دارای Metadata کافی باشند. درج Metadata نیز باید بر پایه استاندارد هایی نظیر Dublin Core صورت پذیرد.

نکته: علاوه بر هزینه مالی، بهای یک CMS شامل تواناییها و منابع نیروی انسانی و زمان مورد نیاز در سازمان شما می باشد.

قرارداد و داد و ستد: ملزومات مدیریت پروژه و داد و ستد نیز باید توسط CMS برآورده شوند.
ملزومات کلیدی این بخش عباتند از:

• آموزش

فروشنده باید لیستی از کلیه آموزش های موجود و خدمات آموزشی خود در خصوص CMS را ارائه کند.

• مستندات

CMS باید مستندات کامل در سطوح کاربران، مدیران و توسعه گران داشته باشد.

• ضمانت

فروشنده باید خدمات دوره ضمانت را پس از فروش CMS به مشتریان ارائه نماید.
* چنین حالتی زمانی صادق است که کاربر مبلغی بابت خرید CMS پرداخت کرده باشد و شامل پروژه های Open Source و نرم افزارهای آزاد نمی شود.

• توافقنامه های نگهداری

فروشنده باید شرح برنامه های پشتیبانی شامل سطوح نگهداری و فرآیندهای ارتقاء سیستم را مشخص نماید.
* چنین حالتی زمانی صادق است که کاربر مبلغی بابت خرید CMS پرداخت کرده باشد و شامل پروژه های Open Source و نرم افزارهای آزاد نمی شود.

• منابع مورد نیاز

کلیه منابع از قبیل سخت افزار، نرم افزار و سیستم عامل مورد نیاز CMS باید ذکر شوند.

• تواناییهای مورد نیاز

فهرستی از تواناییها و اطلاعاتی که درون سازمان شما نیاز است تا بتوان CMS مورد نظر را نگهداری و سفارشی سازی کرد نیز باید ذکر شوند.

• هزینه ها

هزینه های مربوطه نظیر هزینه های ثابت CMS و نیز هزینه های متغیر به ازای هر کاربر (per-seat) باید ذکر شود. گزینه آخر بیشتر شامل سازمان های بزرگ می شود.

• مقیاس پذیری

سطوح بارگذاری (حداکثر بارگذاری، حداکثر ترافیک سیستم و حداکثر تعداد کاربر در آن واحد) که توسط CMS قابل پشتیبانی بوده و نیز سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز جهت افزایش کارکرد سیستم باید ذکر شوند.

• محدودیت های فناوری اطلاعات (IT)

سخت افزار و نرم افزار اساسی که CMS بدون وجود آنها فعالیت نمی کند نظیر سیستم عامل ها، بانک های اطلاعاتی یا سرورهای بخصوص مشخص شوند.

http://www.mambolearn.com